Chỉ 26 năm sống trên đời, Lermontov đã chứng minh ông là một nhà thơ thiên tài, là nhà văn và kịch tác gia kiệt xuất, là người kế thừa di sản của Pushkin và là người thể hiện những truyền thống đẹp nhất của văn học Nga. Những tác phẩm thơ trữ tình trẻ trung của ông mang đầy niềm khát vọng tự do và chất chứa lời kêu gọi đấu tranh, suy nghĩ về cách đưa sức mạnh của ông vào tác phẩm cuộc đời, và ước mơ về những chiến công anh hùng. Ông bị các sự kiện chính trị tác động mạnh mẽ, các cuộc nổi dậy của nông dân năm 1830 truyền cho ông ý nghĩ về một thời đại mà "vương miện Sa hoàng rơi xuống". Cuộc vận động cách mạng ở Tây Âu phù hợp với lời phản hồi đầy nhiệt tình của Lermontov (các bài thơ về cuộc cách mạng tháng 7 năm 1830 ở Pháp, về cuộc lật đổ vua Charles X), và chủ đề về cuộc Cách mạng Pháp đã xuất hiện trong những tác phẩm của ông sau này (bài thơ Sashka).

Những chủ đề triết học và nhân dân, cũng như mô-típ đậm chất cá nhân đan xen, hòa quyện trong thơ Lermontov. Ông giới thiệu với thơ ca Nga ngữ điệu "thơ sắt", nổi tiếng vì âm hưởng anh hùng và năng lượng diễn đạt tri thức. Lòng nhiệt tình mà ông dành cho tương lai phản ứng lại nhu cầu tinh thần của xã hội Nga. Di sản của Lermontov được tìm thấy trong các tác phẩm của nghệ sĩ, nhà soạn nhạc, những nhân vật trong làng điện ảnh và sân khấu Nga. Chất liệu kịch của Lermontov đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển nghệ thuật sân khấu, cả cuộc đời ông cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều tiểu thuyết, thơ ca, vở kịch và phim điện ảnh.